Filtry biologiczne do akwarium

Jednym z nich jest filtr biologiczny do akwarium – niezwykle ważny, a często niewidoczny na pierwszy rzut oka przedmiot, niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania całego ekosystemu w zbiorniku. W sklepie Alezwierzaki.pl znajdziesz asortyment rozmaitych produktów tego typu, w tym m.in. szeroką ofertę wkładów biologicznych do filtrów akwarystycznych od różnych marek. Zapraszamy do zapoznania się z bogatą gamą rozwiązań. Sprawdź, co możemy Ci zaproponować!

Korzyści z zastosowania filtra biologicznego do akwarium

Zastosowanie filtra biologicznego do akwarium jest absolutnie niezbędne do zachowania właściwej równowagi wodnej w zbiorniku.

Do najważniejszych zalet jego zastosowania należy:

• neutralizacja toksycznych związków – ze względu na swoje działanie zapewnia prawidłową stabilność parametrów wody, a dodatkowo skutecznie usuwa z wody niewidoczne, ale niezwykle toksyczne związki, dzięki czemu chroni ryby przed zatruciami;
• stabilizacja ekosystemu – wkłady biologiczne do filtrów akwarystycznych, stanowiące siedlisko dla pożytecznych bakterii, przyczyniają się do utrzymania zdrowej biocenozy, czyli właściwego funkcjonowania całego podwodnego świata;
• naturalny charakter procesu – korzystając z tego rozwiązania, masz pewność działania zgodnie z przyrodą, bez chemii;
• zapobieganie problemom z wodą – pomagają one ograniczyć brzydkie zapachy czy rozwój glonów, co przekłada się na czystsze akwarium;
• niskie koszty eksploatacji – decydując się na ten typ filtracji, nie potrzeba częstych podmian wody, wymiany sprzętu czy używania środków chemicznych, co przekłada się na oszczędności;
• długotrwała i niezawodna praca – w przeciwieństwie do wkładów chemicznych, które zużywają się z czasem, wkłady biologiczne do filtrów akwarystycznych wyróżniają się lepszą trwałością, ponieważ prawidłowo użytkowane, mogą służyć przez lata bez konieczności wymiany.

Stanowią one więc serce każdego zbiornika, jednak trzeba też pamiętać o tym, że jego użycie ma również wpływ na odczyn wody, obniżając pH przez produkcję CO₂ oraz kwasów, dlatego właściciel powinien zadbać o monitorowanie, a także ewentualną korektę buforowania węglanowego (KH).

Dodatkowo należy mieć na uwadze, że oprócz gwałtowanych zmian warunków środowiskowych, ten typ filtracji charakteryzuje się koniecznością systematycznego czyszczenia i dłuższym czasem dojrzewania bakterii.

Filtracja biologiczna w akwarium – jak działa?

Gromadzące się w zbiornikach wodnych resztki pokarmu czy odchody ryb wytwarzają toksyczny dla zwierząt amoniak, dlatego każdy właściciel zbiornika musi zatroszczyć się o odpowiednie, regularne jego czyszczenie. Oprócz wymiany wody, konieczna jest również filtracja biologiczna w akwarium. Podczas tzw. cyklu azotowego, czyli naturalnego procesu rozkładu niebezpiecznych związków przy pomocy nitryfikacji, bakterie Nitrosomonas utleniają amoniak do azotynów, a następnie te z rodzaju Nitrobacter przekształcają je w stosunkowo neutralne dla organizmów azotany (1). 

Jak wygląda kolonizacja bakterii nitryfikujących?

Jednak by cały proces mógł zajść, konieczne jest zasiedlenie kolonii bakterii nitryfikujących, co może trwać nawet od 3 do 8 tygodni, w zależności od warunków konkretnego ekosystemu (np. Nitrosomonas marina wykazują najwyższą efektywność w zbiornikach o niskich stężeniach amoniaku) (2).

Optymalne środowisko dla ich wzrostu (3):

• temperatura wody w zakresie 15-30°C,
• pH od 6 do 7,5 (warto zainwestować w elektrodę do pomiaru pH),
• wysokie stężenie tlenu,
• ochronę przed światłem UV.

Dodatkowo należy zwrócić uwagę na przepływ wody, tak istotny dla bakterii do dostarczenia tlenu czy składników odżywczych. To dlatego tak często właśnie w strumieniu wody umieszcza się specjalne, wspierające kolonizację powierzchnie do filtracji biologicznej w akwarium.

Co ciekawe, w ustabilizowanych systemach, gdzie panują najlepsze warunki, bakterie nitryfikujące mogą podwajać swoją populację co 7,4 do 24 godzin, a w miejscach, gdzie środowisko nie sprzyja temu, czas ten może wydłużyć się nawet do 70 godzin (4).

Sprawdź, jakie parametry powinna mieć woda w akwarium: https://alezwierzaki.pl/woda-w-akwarium-jak-dbac.

Rodzaje wkładów biologicznych do filtrów akwarystycznych

Na rynku dostępne są rozmaite typy wkładów biologicznych do filtrów akwarystycznych. Wybór optymalnego rodzaju zależy przede wszystkim od rodzaju oraz wielkości zbiornika, a także hodowanych ryb i innych organizmów wodnych. 

Najpopularniejsze propozycje to:

• kulki biologiczne (bio balls) – mają cylindryczną strukturę z rowkami, które gwarantują lepsze zasiedlenie bakterii nitryfikujących, ale nie sprzyjają za to rozwojowi szczepów denitryfikujących;
• ceramiczne pierścienie – za sprawdzą mikroporowatej strukturze zapewniają większą przestrzeń na kolonizację organizmów;
• gąbki filtracyjne – odgrywają mechaniczno-biologiczną rolę, przy czym drobnoporowata gąbka jest preferowana przez bakterie utleniające amoniak (AOA, porównując chociażby z ceramiką;
• spiekane szkło i ceramika porowata (np. Matrix, BioHome) – charakteryzują się dużą powierzchnią właściwą, jednak rzeczywista przestrzeń, na której mogą rozwijać się bakterie, jest ograniczona przez rozmiar porów (te o średnicy mniejszej niż 1 mm szybko zatykają się warstwą biofilmu bakteryjnego, co zmniejsza ich efektywność).

Jeśli jednak chodzi o skuteczność wkładów biologicznych do filtrów akwarystycznych, to według badań doskonałe rezultaty przynoszą gąbki 30 ppi, media K1 oraz… czyściki plastikowe (5). Media te przewyższają np. ceramiczne pierścienie tak pod względem utleniania amoniaku, jaki i klarowności wody w zbiorniku. Te z ceramiki jednak nieco lepiej radziły sobie z usuwaniem COD (83.93%), BOD (83.65%) oraz zawiesin (85.60%) w zestawieniu z powierzchniami polietylenowymi (odpowiednio 68.06%, 69.18%, 71.07%) (6).

Dostępne w ofercie Ale Zwierzaki wkłady są kompatybilne z większością dostępnych na rynku filtrów akwariowych, w tym Eheim, Fluval, JBL, Tetra oraz Aquael.

Filtr biologiczny do akwarium – jak wygląda konserwacja?

Tego typu filtry wymagają specjalnego traktowania podczas czyszczenia oraz konserwacji, aby nie uszkodzić kolonii pożytecznych bakterii, będących podstawą dla utrzymania równowagi biologicznej w zbiorniku wodnym. Wkłady biologiczne do filtrów akwarystycznych należy jedynie delikatnie płukać w wodzie pobranej z akwarium. Takie działanie pozwala usunąć nadmiar detrytusu bez niszczenia biofilmu bakteryjnego.

Niestety używanie do tego bieżącej wody z kranu lub używanie chemikaliów jest szkodliwe, ponieważ chlor i inne substancje zawarte w nich przyczyniają się do śmierci pożytecznych bakterii. Badania wykazały, że nawet delikatne płukanie nowych mediów w takiej wodzie praktycznie usuwa wszystkie pożyteczne mikroorganizmy, natomiast lekkie przepłukanie w wiadrze z wodą akwariową pozostawia ich znaczące ilości. W stabilnych, długo działających systemach biofilm bakteryjny jest silniej przyczepiony do mediów, dlatego powierzchnie te wykazują większą odporność na agresywne czyszczenie.

Dobre praktyki czyszczenia filtra biologicznego do akwarium to więc:

• używanie wyłącznie wody z akwarium do płukania wkładów filtracyjnych;
• delikatne wyciskanie i przepłukiwanie mediów, aby nie zniszczyć kolonii bakterii;
• unikanie całkowitego czyszczenia całego filtra na raz, aby nie pozbawić akwarium jego biologicznej filtracji;
• czyszczenie filtra w odstępach dostosowanych do wieku akwarium (częściej w młodszych zbiornikach, rzadziej w ustabilizowanych);
• unikanie detergentów oraz silnych środków chemicznych podczas pielęgnacji filtra.

Zainwestuj w profesjonalną filtrację biologiczną i ciesz się zdrowym, zbilansowanym akwarium – zamów już dziś w sklepie Ale Zwierzaki. Skorzystaj z fachowego doradztwa naszych ekspertów akwarystycznych! Zapraszamy do kontaktu.

Źródła:

1. Algone, The aquarium nitrogen cycle. Dostęp online: 04.09.2025. https://www.algone.com/the-aquarium-nitrogen-cycle
2. Pet Place, Your Aquarium’s Water Quality: Biological Filtration and The Nitrogen Cycle. Dostęp online: 04.09.2025. m https://www.petplace.com/article/fish/pet-care/small-pet-care/fish/aquariums-water-quality-biological-filtration-nitrogen-cycle
3. Cavendish, Biofilter Starters - Nitrifying Bacteria. Dostęp online: 04.09.2025. https://www.cavendish.ac/nitrifying-bacteria/
4. Glass Box Diaries, Beneficial Aquarium Bacteria: Your Ultimate Guide To A Thriving, Crystal-Clear Tank!. Dostęp online: 04.09.2025. https://glassboxdiaries.com/beneficial-aquarium-bacteria/
5. Aquarium Sciene, 7 filter media. Dostęp online: 04.09.2025 https://aquariumscience.org/index.php/7-filter-media/
6. Reem Elhalafawy, Hanan A. Fouad, Rehab El Hefny, and Ahmed M.Hassanin, The Efficiency of Ceramic Rings and Bio Media in BAFs Application in Wastewater Treatment According to Flow Changes, January 2023. Dostęp online https://erjsh.journals.ekb.eg/article_278641_dacc44d2cd05266cf9e5f834d5a3bc51.pdf