Wścieklizna – objawy, przyczyny i sposoby zapobiegania

Wścieklizna to niebezpieczna choroba neurologiczna, która może stanowić istotne zagrożenie dla życia zwierząt domowych i ich opiekunów. Ze względu na wysoką zakaźność i niemal pewne prawdopodobieństwo zgonu w Polsce wprowadzono obowiązek regularnych szczepień. Jakie są objawy wścieklizny u psa? Jak je rozpoznać i co zrobić, gdy nasz pupil na nią zachoruje? Zapraszamy do naszego wpisu.

1. Czym jest wścieklizna? Jak pies może się nią zarazić?
2. Jakie są objawy wścieklizny u psa?
1. Faza zwiastunowa (prodromalna)
2. Faza szałowa (podniecenia)
3. Faza porażenia
3. ​Co zrobić, gdy pies zdradza objawy wścieklizny?
4. Jak uchronić zwierzę przed wścieklizną?
5. Wścieklizna u psa: nie bagatelizuj jej!

Czym jest wścieklizna? Jak pies może się nią zarazić?

Wścieklizna to choroba wirusowa przenoszona przez zwierzęta, głównie mięsożerne, takie jak lisy, jenoty oraz psy. Jest wywoływana przez wirusa wścieklizny z rodziny Rhabdoviridae. Jak pies może zarazić się wścieklizną? Do infekcji dochodzi poprzez kontakt ze śliną zakażonego zwierzęcia, zwykle z krwią lub śluzówką. Najczęstszym powodem zakażenia jest pokąsanie. Jednakże wirus nie występuje wyłącznie w ślinie - w mniejszych ilościach znajduje się również we krwi, moczu i kale. Na samym początku infekuje skórę swojej ofiary, skąd może zostać przeniesiony na otoczenie psa, m.in. legowisko, ubranka, miski i wiele innych przedmiotów, z którymi zwierzę ma częsty kontakt.

Po dostaniu się do organizmu wirus bardzo szybko zaczyna namnażać się w mięśniach. Następnie atakuje nerwy obwodowe, docierając aż do mózgu i rdzenia kręgowego. Zakażenie wywołuje liczne zaburzenia neurologiczne, często prowadząc do zgonu.. Co ważne, wścieklizna może być przenoszona również na ludzi. Choć dzięki obowiązkowym szczepieniom chorobę udało się niemal zdusić w zarodku, to potencjalne zakażenie tworzy realne zagrożenie nie tylko dla życia zwierząt domowych, ale również zdrowia publicznego.

Wścieklizna należy do najbardziej śmiertelnych chorób wirusowych, ponieważ niemal w 100% przypadków wiąże się ze śmiercią. Niestety, pomimo dziesiątek lat pracy naukowców, nadal nie opracowano na nią skutecznego leku.

Jakie są objawy wścieklizny u psa?

Wścieklizna atakuje układ nerwowy, dlatego objawy zakażenia są bardzo charakterystyczne i trudne do przeoczenia. Zwykle pojawiają się po kilku dniach po infekcji, jednak bywa, że okres inkubacji choroby trwa nawet kilka miesięcy. Jak sprawdzić, czy pies ma wściekliznę? Na co zwrócić uwagę?

Istnieją dwie postacie wścieklizny: szałowa i porażeniowa. Pierwsza objawia się agresywnymi zachowaniami i dużym pobudzeniem, z kolei druga niedowładami (kończyn, zadu, języka). Niedowład gardła powoduje problemy z przełykaniem śliny, a zwierzę zaczyna toczyć z pyska ślinę. Warto przy tym wspomnieć o tym, że samo zakażenie wirusem wścieklizny nie zawsze prowadzi do zgonu czworonoga. O ile nie rozwiną się u niego objawy kliniczne, wciąż istnieje szansa na to, że nasz podopieczny wyjdzie z tego bez szwanku. Jednakże w większości przypadków, gdy wirus już przeniknie do organizmu i nie zostaną podjęte specjalne środki zaradcze, to zakażenie kończy się wystąpieniem pełnoobjawowej choroby, a następnie śmiercią.

Jakie są typowe objawy wścieklizny u psa? Klasyczny przebieg choroby składa się z 3 etapów: fazy zwiastunowej, podniecenia (szałowej) i porażenia.

Faza zwiastunowa (prodromalna)

• gorączka,
• zawzięte lizanie miejsca ukąszenia,
• utrata apetytu,
• postępująca apatia i otępienie,
• zaburzenia funkcjonowania układu pokarmowego: mdłości i wymioty,
• rozszerzenie źrenic, a nawet zanik reakcji na światło.

Faza szałowa (podniecenia)

• nie zawsze się pojawia,
• silny lęk,
• nadwrażliwość sensoryczna,
• wzmożony ślinotok,
• nietypowe podniecenie,
• nadmierna wokalizacja,
• zachowania agresywne: gryzienie i atakowanie otoczenia,
• niekontrolowane ruchy i drgawki,
• ogólna nadpobudliwość prowadząca do wyczerpania.

Faza porażenia

• postępujący paraliż kończyn i trudności w poruszaniu się,
• problemy z oddychaniem,
• porażenie krtani i mięśni gardła z charakterystyczną chrypką i innymi zmianami wokalizacji,
• trudności w przełykaniu.
• paraliż mięśni,
• intensywny ślinotok i pienienie.

Jednakże choroba może mieć różny przebieg. Czasami wszystkie objawy wścieklizny u psa występują jednocześnie lub przenikają się ze sobą. Z tego powodu diagnostyka potrafi być bardzo trudna, gdyż symptomy można łatwo powiązać z innymi dolegliwościami, chorobami zakaźnymi lub zaburzeniami neurologicznymi. Pomimo wielkiego postępu medycyny, zidentyfikowanie choroby na wczesnym etapie wciąż stanowi duże wyzwanie dla lekarzy.

​Co zrobić, gdy pies zdradza objawy wścieklizny?

Wszelkie niepokojące symptomy w zachowaniu psa powinny skłonić Cię do jak najszybszego zabrania go do specjalisty. Sposób postępowania w przypadku wystąpienia objawów wścieklizny u psa regulują odpowiednie przepisy sanitarne. Przede wszystkim należy tak szybko, jak to możliwe, odizolować zwierzę od otoczenia, np. zabezpieczyć je w nieużytkowanym pomieszczeniu. Następnie powinno się niezwłocznie skontaktować z powiatowym lekarzem weterynarii. Jeśli weterynarz uzna, że zwierzę może być zarażone wścieklizną, zostanie ono poddane 14-dniowej kwarantannie. To konieczne, ponieważ pies chory na wściekliznę stanowi zagrożenie dla otoczenia i zdrowia publicznego. Lekarz weterynarii pomoże również w kontakcie ze służbami sanitarnymi. Wścieklizna widnieje na liście chorób zwalczanych z urzędu, dlatego właściciele zakażonego psa mają obowiązek zgłosić to do odpowiednich organów. Niestety, jak już wspomnieliśmy, wścieklizna jest nieuleczalna, dlatego chore zwierzę musi zostać uśpione.

Jeśli pies ze wścieklizną zdążył ugryźć człowieka, również i on podlega 14-dniowej obserwacji. Pogryzionej osobie natychmiast podawana jest również szczepionka, która zmniejszy ryzyko tragicznego rozwoju choroby.

Jak uchronić zwierzę przed wścieklizną?

Jedynym skutecznym sposobem zabezpieczenia psa przed wścieklizną jest coroczne szczepienie. Należy wiedzieć, że w Polsce jest ono obowiązkowe. Pierwszą szczepionkę szczenię powinno przyjąć po ukończeniu 4 miesiąca życia. Szczepienia przeciwko wściekliźnie realizuje każdy gabinet weterynaryjny. Obowiązujące prawo zezwala na poddanie psa obserwacji, a jeśli nie został zaszczepiony - kilkunastodniowej kwarantannie. W wypadku, gdy doszło do przeniesienia wścieklizny na człowieka, to natychmiast otrzymuje on serię zapobiegawczych zastrzyków w ramach profilaktyki poekspozycyjnej (PEP).

Aby zminimalizować ryzyko infekcji, unikaj puszczania psa samopas w nieznanych okolicach, takich jak lasy. Pokąsanie przez dzikie zwierzę może być dla Twojego pupila bardzo groźne. Na spacery w nieznanych rejonach zawsze zabieraj dobrą smycz, która pozwoli Ci utrzymać zwierzaka przy sobie.

Od wielu lat nie odnotowano żadnego zgonu człowieka na wściekliznę, a zachorowania wśród zwierząt ograniczają się do kilkunastu przypadków rocznie. Jest to efekt wieloletniej profilaktyki obejmującej program obowiązkowych szczepień i ścisłe procedury zapobiegawcze. Jednakże nie należy lekceważyć zagrożenia - wścieklizna nie tylko zabierze nam ukochanego zwierzaka, ale również może doprowadzić do poważnego kryzysu epidemiologicznego. Dlatego w celu ochrony samego siebie i swojego otoczenia należy dbać o regularne szczepienia i pilnować pupila na spacerach.

Wścieklizna u psa: nie bagatelizuj jej!

Pamiętaj, że wścieklizna u psa nie jest niegroźną infekcją, a chorobą, która niemal zawsze prowadzi do zgonu zwierzęcia. Jest również śmiertelnym zagrożeniem dla osób, które z nim przebywają. Podstawą walki z tą chorobą są cykliczne, coroczne szczepienia psów. Nie zapominaj, że w naszym kraju są one obowiązkowe. Sprawdź więc książeczkę szczepień swojego psa i w razie potrzeby, jak najszybciej zapisz go na wizytę u weterynarza. W ten sposób nie tylko uchronisz swojego czworonożnego przyjaciela przed zakażeniem, ale również zadbasz o zdrowie własne i osób w swoim otoczeniu.