Koty brytyjskie - wszystko co powinieneś wiedzieć o tej rasie!

Kot brytyjski krótkowłosy (z ang. british shorthair) to uosobienie spokoju, elegancji i domowego ciepła. Zyskał ogromną popularność nie tylko ze względu na swój uroczy wygląd, ale przede wszystkim za łagodny temperament, wysoką inteligencję i zdolność do nawiązywania trwałej relacji z opiekunem. Pomimo tego, że nie należy do kotów łatwo okazujących uczucia, potrafi lojalnie towarzyszyć człowiekowi na każdym kroku, choć czasami z zachowaniem dystansu. W tym artykule przedstawimy najważniejsze informacje dotyczące tej rasy. Przejdziemy od wyglądu, poprzez charakter i wychowanie, aż po zasady żywienia, pielęgnacji oraz zdrowia. Podamy także garść praktycznych porad i ciekawostek dla przyszłych i obecnych opiekunów.

Zapraszamy do lektury kompletnego kompendium o kotach brytyjczykach!

Opis kota brytyjskiego

Jakie są koty brytyjskie i czym się wyróżniają? Nie sposób ich pomylić z inną rasą przez rozpoznawalną budowę ciała i barwne umaszczenie wraz z intensywnymi odcieniami oczu. Miłośnicy zwierząt przez gęste futro często je porównują do pluszowych zabawek, a na tym nie kończą się ich atrybuty.

Budowa ciała i proporcje

Wielkość kota brytyjskiego odznacza się mocno zbudowaną, zwartą sylwetką, co zalicza go do ras średnich i dużych. Jego ciało jest krępe, niskonożne, z szeroką klatką piersiową, dobrze rozwiniętymi barkami i muskularnymi udami. Samce osiągają większe rozmiary niż samice. Prawidłowa waga kota brytyjskiego mieści się w zakresie 4-8 kg, podczas gdy kotki zwykle nie przekraczają 5 kg. Wysokość w kłębie to około 28–30 cm. Przedstawiciele tej rasy mają okrągłe kończyny i krótki, gruby ogon zwężający się ku końcowi. Charakterystyczna jest także wyraźnie zaokrąglona linia grzbietu oraz bardzo masywny kark.

Głowa i pyszczek

Kotek brytyjski ma głowę na cienkiej, ale mocnej szyi. Wyróżnia się fałdami i dobrze rozwiniętymi policzkami. W kombinacji z łagodną linią czoła te cechy nadają pyszczkowi pluszowego wyglądu, który budzi jednoznaczne skojarzenia z misiem. Nos jest krótki, szeroki i prosty, z delikatnym, ale widocznym załamaniem w linii przejścia od czoła. Standardowo uszy są nieduże, szeroko rozstawione i z zaokrąglonymi końcówkami.

Umaszczenie sierści kota brytyjskiego 

Futerko jest jedyne w swoim rodzaju — krótkie, bardzo gęste i lekko odstające od ciała dzięki obfitemu podszerstkowi. W dotyku przypomina welwet lub aksamit, co w połączeniu z krępą sylwetką sprawia, że zwierzę wygląda jak żywa maskotka.

Rasa ta występuje w ponad 150 odmianach kolorystycznych, co czyni ją jedną z najbardziej zróżnicowanych pod względem umaszczenia na świecie. Spotyka się m.in.:

• umaszczenia jednobarwne (niebieskie, czarne, czekoladowe, liliowe, kremowe, białe, rude),
• dwukolorowe i trójkolorowe (np. szylkretowe),
• pręgowane (tabby),
• dymne, colorpoint, szynszylowe i srebrzyste.

Kolor oczu kota brytyjskiego 

Odcień zależy w dużej mierze od umaszczenia kotka. Najczęściej spotykane są:

• intensywne miedziane, złote lub pomarańczowe tęczówki — charakterystyczne dla niebieskich i czekoladowych odmian,
• zielone — szczególnie u osobników w kolorze szylkretowym lub srebrzystym,
• niebieskie — widywane u zwierząt typu colorpoint lub białych.

Oczy kota brytyjskiego są duże, idealnie okrągłe i szeroko rozstawione, co nadaje spojrzeniu łagodny, ale czujny wyraz.

Historia rasy i pochodzenie

Wbrew nazwie przestudiowanie historii pokierowało badaczy w stronę starożytnego Rzymu. Uważa się, że na uliczkach stolicy Włoch zwierzęta występowały w dużej ilości, ale w końcu znalazły swoje miejsce u boku żołnierzy prowadzących liczne ekspansje terytorialne imperium. Do ciekawostek o kotach brytyjskich zalicza się legendę, że to właśnie rzymscy legioniści przywieźli myszołapy na Wyspy Brytyjskie. Cieszyły się wówczas szacunkiem za skuteczność w zwalczaniu gryzoni. Przez wieki, żyjąc w izolacji od kontynentu, rozwijały się w deszczowych warunkach klimatycznych Wielkiej Brytanii, co doprowadziło do ukształtowania ich charakterystycznego wyglądu i odporności.

W XIX wieku brytyjskie koty zaczęły być doceniane już nie tylko jako łowcy, ale także za swój wdzięk. W 1871 roku pokazano je po raz pierwszy na wystawie w londyńskim Crystal Palace i od tego momentu rozpoczęła się ich formalna hodowla. Uznano je za wzorzec zwierzaka domowego ze zrównoważoną psychiką i eleganckim wyglądem.

Po II wojnie światowej koty rasy angielskiej niemal całkowicie zaniknęły. Aby ją odbudować, hodowcy sięgnęli po krzyżówki z wariantami kartuskimi, rosyjskimi niebieskimi, a także persami. Udział tego ostatniego sprawił, że u niektórych osobników rosną dłuższe włosy i tak narodziła się poboczna odmiana z długim futrem. Choć nie stanowi ona odrębnej rasy, jest coraz częściej spotykana, zwłaszcza poza Wielką Brytanią. Dzięki staraniom hodowców i dużej popularności, jaką koty brytyjczyki zyskały pod koniec XX wieku, dziś są jedną z najlepiej rozpoznawalnych i chętnie wybieranych ras na świecie.

Koty brytyjskie – charakter i temperament

U mruczków tej rasy zazwyczaj występuje ponadprzeciętne opanowanie. Nie denerwują się zanadto podczas podróży w transporterze. W domu znajdują swoje ulubione miejsce, z którego lubią spokojnie obserwować teren. Ich silny charakter określa się często jako dystyngowany. Nie narzucają swojej obecności człowiekowi, ale potrafią towarzyszyć mu niemal w każdej domowej aktywności.

Cechy osobowości kota brytyjskiego 

Brytyjczyki są:

• towarzyskie, lecz niezależne,
• cierpliwe i wyjątkowo łagodne,
• inteligentne i szybko uczące się zasad panujących w domu,
• mało hałaśliwe — miauczenie kota brytyjskiego jest rzadkie, ciche i nienachalne.

Chociaż przywiązują się do opiekuna, rzadkością jest, kiedy nie wybierają sobie faworyta. Na ogół tworzą silną więź z jedną osobą, pozostając wobec reszty domowników życzliwe, ale zdystansowane.

Czy koty brytyjskie są agresywne? 

Z natury brytyjskie koty nie wykazują agresji. Niełatwo je sprowokować do reakcji obronnej i dobrze znoszą obecność innych zwierząt domowych w tym psów, innych kotów czy nawet gryzoni i ptaków. Mają cierpliwą postawę nawet wobec dzieci.

Relacje z opiekunem i innymi zwierzętami 

Przygarnięcie kota brytyjskiego nie dodaje właścicielowi wielu obowiązków. Nie domaga się wychodzenia na spacery ani usilnego kontaktu fizycznego. Co prawda nie lubi być noszony na rękach, ale znosi głaskanie i pieszczoty, choć preferuje, by to on decydował o momencie ich rozpoczęcia i zakończenia.

Dojrzewanie i długość życia kota brytyjskiego

Kot brytyjski krótkowłosy to rasa, która dojrzewa wyjątkowo wolno. Dynamiczny wzrost zauważa się u kociąt do ok. 6 miesiąca życia. Dorosłość osiągają po ukończeniu pierwszego roku życia, ale wciąż jeszcze przez kilka lat będą się zmieniać. Charakterystyczna sylwetka, muskularne ciało i okrągła głowa kształtują się stopniowo aż do 4–5. roku życia.

Roczny kot brytyjski wciąż może wyglądać jak małe kocię, ale nie jest to powód do obaw. U tej rasy, szczególnie u samców, przyrost masy ciała[1] i budowa mięśni postępuje powoli, z wyraźnym zahamowaniem po pierwszym roku życia.

Etapy wzrostu kota brytyjskiego 

Jak długo żyją koty brytyjskie? 

Średnia długość życia kot brytyjskiego wynosi 12–18 lat, ale dzięki odporności i spokojnemu trybowi życia dożywają czasami nawet 20 lat.

Warto wiedzieć, że według danych statystycznych:

• około 82% brytyjczyków dożywa przynajmniej 10 lat,
• ponad 54% przekracza 12,5 roku życia.

Kwestia, ile lat żyją koty brytyjskie, zależy też w znacznym stopniu od odpowiedniej opieki zdrowotnej i prawidłowych warunków bytowych. Rasa ta dobrze znosi życie w mieszkaniu, więc poprzez unikanie niekontrolowanych wyjść na zewnątrz są mniej narażone na urazy i choroby zakaźne.

Żywienie kota brytyjskiego

Kot brytyjski krótkowłosy należy do grupy zwierząt o stosunkowo niskim zapotrzebowaniu na energię. Mimo to należy pamiętać, że ma wyraźną tendencją do przybierania na wadze. Dlatego odpowiednie żywienie to niezbędny element utrzymania jego zdrowia i prawidłowej sylwetki.

Co jedzą koty brytyjskie? 

Większą częścią zdrowej diety są wysokomięsne karmy pełnoporcjowe, dostosowane do wieku, masy ciała i poziomu aktywności kota. Najlepiej sprawdza się model oparty na połączeniu mokrych i suchych posiłków o wysokiej zawartości białka i niskiej kaloryczności, które dodatkowo pomogą mruczkowi utrzymać odpowiednie nawodnienie organizmu. Poza standardowymi propozycjami do diety można włączyć np. przysmaki, pasty odkłaczające na pilobezoary (kule włosowe) ze składnikami ograniczającymi zaleganie sierści w układzie pokarmowym i suplementy.

W codziennym menu brytyjczyka mogą znaleźć się:

• gotowane mięso (np. kurczak, indyk, cielęcina),
• okazjonalnie gotowane jaja lub niewielkie ilości nabiału,
• warzywa (bez cebuli, czosnku czy awokado).

Zalecany skład posiłków 

Rasa ta nie potrzebuje specjalistycznej diety, ale należy unikać karm przepełnionych węglowodanami, bo te mogą prowadzić do otyłości i problemów trawiennych. Zastanawiając się, czym karmić kota brytyjskiego należy zwrócić uwagę na podawanie jedzenia, w którym jest:

• wysoki udział białka zwierzęcego,
• obecność tauryny oraz niezbędnych aminokwasów,
• dodatek biotyny, cynku i kwasów omega-3, wspierających kondycję sierści,
• umiarkowaną ilość tłuszczów i ograniczoną ilość węglowodanów.

Ze względu na niską ruchliwość, brytyjczyki powinny otrzymywać małe porcje kilka razy dziennie. Dorosły kot może jeść od 3 do 5 niewielkich posiłków w ciągu doby.

Sen i potrzeba aktywności

Typowe dla kotków jest przesypianie nawet 16–20 godzin na dobę. To naturalne — podobnie jak ich dzicy przodkowie, gromadzą energię poprzez odpoczynek i niewykonywanie zbędnych ruchów. To, ile śpią koty brytyjskie, zmienia się nieznacznie wraz z wiekiem. Młode osobniki potrzebują dużo snu, ale również dorosłe spędzają większość czasu w legowisku lub zacisznym kącie mieszkania. Charakterystyczne są również ich pory aktywności. Koty budzą się zwykle o zmroku lub wczesnym rankiem, kiedy instynkt nakazuje im poszukiwać pożywienia. W spokojnym, przewidywalnym otoczeniu potrafią przespać większą część dnia i nocy, nie wykazując nadmiernej potrzeby interakcji.

Jak zachęcić kotka do zabawy? 

Mimo wyraźnie ograniczonej ruchliwości mruczka trzeba czasem zachęcić do umiarkowanej aktywności. Choć kot brytyjski nie wymaga długich zabaw, to zbyt mała ilość ruchu sprzyja u tej rasy szybkiemu przybieraniu na wadze. Najlepiej sprawdzają się krótkie, ale regularne rozrywki. Proste zabawki wędkowe, piłeczki, interaktywne tory, podawanie jedzenia w niecodziennych miskach czy zabawy węchowe skutecznie pobudzają do ruchu bez wywoływania stresu. Warto również zadbać o odpowiednie wyposażenie w mieszkaniu w postaci półek ściennych, drapaków, tuneli czy platform do skoków. Dobrze rozwinięte środowisko oraz delikatne zachęty ze strony opiekuna pozwalają brytyjczykowi zachować formę, a przy tym wszystkim nie nudzą go, co zwykle koty źle znoszą.

Pielęgnacja sierści i higiena kota brytyjskiego

Futerko może i jest krótkie, ale za to bardzo gęste i sprężyste, przez co w okresach linienia może sprawiać problemy właścicielowi. Czy koty brytyjskie gubią sierść? Tak, szczególnie wiosną i jesienią — wtedy linieją intensywnie, zrzucając podszerstek. Poza sezonem znajdowane kłaczki będą miały mniejsze rozmiary.

Aby utrzymać futro w dobrej kondycji i ograniczyć ilość włosków w domu, wystarczy szczotkowanie raz lub dwa razy w tygodniu. W okresie linienia zaleca się czesanie nawet co drugi dzień. Strzyżenie kota brytyjskiego nie jest zalecane, ponieważ podwójna warstwa sierści pełni funkcję ochronną i termoregulacyjną, a skrócenie jej mogłoby zaburzyć naturalną barierę skóry. Podobna decyzja jednak może być podyktowana zaleceniami weterynarza.

Ważnym elementem higieny i pielęgnacji jest również dbałość o podszerstek u kota brytyjskiego. To on odpowiada za uroczy wygląd futra, a systematyczne usuwanie z niego martwych włosów pozwala zachować odpowiednią objętość sierści. W okresach linienia warto stosować specjalne szczotki z gęstymi zębami do regularnego wyczesywania sierści.

Nie wolno zapominać także o innych elementach codziennej higieny:

• regularne przemywanie oczu (ze względu na skłonność do niedrożności kanalików łzowych),
• sprawdzanie uszu i czyszczenie ich wilgotną ściereczką,
• okresowe przycinanie pazurów.

Koty brytyjskie – choroby i ogólny stan zdrowia

Na ogół brytyjski kot krótkowłosy uchodzi za odpornego i zdrowego, mimo to nie jest całkowicie wolny od chorób genetycznych i typowych dolegliwości. Utrzymanie go w dobrej kondycji zmusza czasem do zasięgnięcia rady u weterynarza i świadomości, na jakie przypadłości ta rasa jest szczególnie narażona.

Jedną z najpoważniejszych chorób jest kardiomiopatia przerostowa (HCM). To schorzenie mięśnia sercowego, które prowadzi do pogrubienia jego ścian i zaburzeń pracy serca. Przez długi czas objawy mogą się nie ujawnić, dlatego rekomenduje się cykliczne wykonywanie badań kontrolnych, zwłaszcza u starszych kotów lub osobników z obciążonym rodowodem.

Jest też zauważalna zwiększona podatność na policystowatość nerek (PKD), czyli chorobę genetyczną polegającą na tworzeniu się torbieli w nerkach, co z czasem prowadzi do ich niewydolności. U brytyjczyków występuje ona rzadziej niż u persów, ale stanowi realne zagrożenie. Warto wykonać badanie USG nerek, zwłaszcza jeśli kot pochodzi z nieznanej lub wątpliwej hodowli.

Do częstszych przypadłości zdrowotnych tej rasy należą również:

• pilobezoary (kule włosowe) — zwłaszcza u kotów silnie wylizujących sierść,
• hemofilia — rzadka, lecz groźna choroba krwi, występująca głównie u samców,
• choroby przyzębia — w tym nadmierne odkładanie się kamienia nazębnego i stany zapalne dziąseł,
• zmagania z nadmiernym łzawieniem z oczu – niedrożność kanalików nosowo-łzowych jest skutkiem ubocznym dzielonym z kotami perskimi.

Duża budowa ciała może predysponować do problemów ze stawami i kręgosłupem w starszym wieku. Profilaktyka zdrowotna powinna więc obejmować nie tylko coroczne szczepienia i odrobaczanie, ale również regularne badania krwi, kontrolę pracy serca i nerek oraz obserwację masy ciała.

Wychowanie kota brytyjskiego

Wychowanie kociaka nie należy do najtrudniejszych. Wprowadzanie w odpowiednie nawyki od najmłodszych lat daje owocne rezultaty, takie jak korzystanie z kuwety, drapaka czy przestrzeganie zasad domowych. Brytyjczyki szybko się uczą, że nie wolno drapać mebli, a regularne, pozytywne wzmocnienia pomagają w umacnianiu pożądanych zachowań. Zwykle dbają o czystość, ale nie zaszkodzi użycie bezzapachowych żwirków. Nie są nachalne i dlatego nie będą zachłannie poszukiwać uwagi od ludzi. W większości przypadków kilka minut zabawy dziennie oraz okazjonalne przypomnienie zasad to wystarczające warunki do nauki. Z racji swojej łagodnej natury, brytyjczyki świetnie dogadują się z dziećmi, a także z innymi zwierzakami. Warto jednak pamiętać, że wprowadzanie nowego pupila do domu powinno być przeprowadzane stopniowo i z zachowaniem ostrożności, aby nie wywołać stresu. U kotów rasy brytyjskiej proces ten zwykle przebiega bez większych trudności.

Przygarnięcie kotka pod swój dach – zakup z hodowli lub adopcja

Decyzja o przyjęciu do siebie mruczka i wzięcia odpowiedzialności za nowe obowiązki musi być zawsze przemyślana. W razie zakupu niezbędne jest zdobycie kompletu informacji od hodowcy. Profesjonalna hodowla powinna oferować kocięta pochodzące z odpowiednich linii genetycznych, gdzie rodzice zostali przebadani pod kątem chorób dziedzicznych. Dobry hodowca zajmuje się wcześniej socjalizowaniem miotów, przyzwyczajając je do ludzi oraz różnych bodźców. Kot brytyjski krótkowłosy z rodowodem kosztuje średnio od 2000 zł do 3500 zł, w zależności od jakości hodowli czy umaszczenia. Ceny mogą być wyższe, jeśli występują kolory silnie pożądane np. niebieski.

Alternatywą dla zakupu jest adopcja. Choć koty rasowe brytyjskie rzadko trafiają do schronisk, zdarzają się przypadki, gdzie można je adoptować z fundacji. Adopcja daje szansę na nowy dom zwierzęciu, które często przeżyło trudne chwile w przeszłości. Osoby decydujące się na zaadoptowanie kota mogą skontaktować się z organizacjami zajmującymi się ratowaniem zwierząt i sprawdzić dostępność młodych osobników. W obu przypadkach ważne jest, aby odpowiednio przygotować dom na przyjęcie nowego członka rodziny, zapewniając mu komfortowe warunki, przestronny kącik do odpoczynku i dostęp do zabawek.

Koty brytyjskie – wady i zalety

Gdy mowa o kotach brytyjskich, ujęcie ich charakteru nie obędzie się bez wymienienia wad i zalet, z którymi warto się zapoznać, żeby nie spotkać się z rozczarowaniem wynikającym z własnych oczekiwań przy adopcji lub zakupie.

Zalety:

• opanowany charakter,
• łatwe wychowywanie,
• dobre relacje z dziećmi i innymi zwierzętami,
• niskie wymaganie w zakresie aktywności,
• długa żywotność.

Wady:

• skłonność do nadwagi,
• linienie,
• mało ekspresyjna natura,
• wysoka cena zakupu.

Koty brytyjskie to jedna z najpopularniejszych ras, ceniona za swoją spokojną naturę, inteligencję i piękny wygląd. Ich gęsta, pluszowa sierść, masywna budowa ciała i łagodny temperament sprawiają, że są doskonałymi towarzyszami dla rodzin oraz osób samotnych. Jakkolwiek wymagają odpowiedniej pielęgnacji i diety, ich niezależny charakter i łatwość w adaptacji czynią je idealnymi do życia w mieszkaniu. Brytyjczyki są zdrowe i długowieczne, żyjąc średnio od 12 do 18 lat, a odpowiednia opieka pozwala im cieszyć się pełnią życia. Dzięki swojej cierpliwości są także doskonałymi kompanami dla innych zwierząt. To rasa, która z pewnością wniesie spokój i radość do każdego domu.

---

11. HU Ying, YANG Fei, CHEN Hong-ting, Study on Hematological and Biochemical Characteristics in Laboratory British-shorthair Cats [J], „Laboratory Animal and Comparative Medicine”, 2018, 38(6): 450-454.